Boşanmada Kusurlu Eşin Maddi ve Manevi Tazminat Ödemesi
Boşanma süreci, tarafların yalnızca evliliklerini sona erdirdiği bir hukuki süreç değil, aynı zamanda ekonomik ve psikolojik sonuçlar doğuran önemli bir olaydır. Türk Medeni Kanunu’nun 174. maddesi, boşanma nedeniyle mağdur olan eşin maddî ve manevî tazminat talep etme hakkını düzenlemektedir. Bu maddeye göre, kusursuz veya daha az kusurlu eş, boşanma sebebiyle uğradığı zararın karşılanmasını isteyebilir.
Bu yazımızda, boşanmada maddî ve manevî tazminatın hangi şartlarda talep edilebileceği, tazminat miktarının nasıl belirlendiği ve mahkeme sürecinin nasıl işlediği gibi konulara detaylı şekilde yer vereceğiz.
1. Maddî Tazminat (TMK 174/1)
“Mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu taraf, kusurlu taraftan uygun bir maddî tazminat isteyebilir.”
Bu hükme göre, boşanma nedeniyle ekonomik olarak zarar gören eş, kusurlu taraftan maddî tazminat talep edebilir. Maddî tazminatın amacı, boşanma sonrası mağduriyet yaşayan eşin ekonomik güvenliğini sağlamaktır.
Maddî Tazminat Talep Edilebilmesi İçin Şartlar:
• Boşanma nedeniyle mevcut veya beklenen menfaatlerin zarar görmesi gerekir.
• Tazminat isteyen eşin kusursuz veya daha az kusurlu olması gerekir.
• Boşanmaya sebep olan olayda diğer tarafın kusurlu olması gerekir.
• Boşanma sonucu eşin ekonomik kayba uğradığının ispat edilmesi gerekir.
Maddî Tazminata Örnek Durumlar:
• Ev hanımı olan bir kadının, boşanma sonrası ekonomik olarak zor durumda kalması.
• Boşanma nedeniyle eşin kariyerini veya iş hayatını kaybetmesi.
• Eşlerden birinin evlilik süresince maddî kazancını diğer eşin lehine kullanması ve boşanma sonrası bu desteğin sona ermesi.
• Tarafların birlikte edindiği ekonomik hakların boşanma nedeniyle zarar görmesi.
Maddî Tazminat Miktarı Nasıl Belirlenir?
Maddî tazminat miktarı belirlenirken mahkeme şu kriterleri dikkate alır:
• Tarafların ekonomik durumları ve mal varlıkları.
• Boşanma nedeniyle tazminat talep eden tarafın ne kadar mağdur olduğu.
• Tarafların kusur oranları.
• Tazminatın ödenebilirliği ve hakkaniyet ilkesi.
2. Manevî Tazminat (TMK 174/2)
“Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevî tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir.”
Manevî tazminat, boşanma sürecinde kişilik hakları saldırıya uğrayan tarafın yaşadığı psikolojik zararı karşılamak amacıyla ödenen tazminattır.
Manevî Tazminat Talep Edilebilmesi İçin Şartlar:
• Tazminat isteyen eşin kişilik hakları saldırıya uğramış olmalıdır.
• Diğer eşin kusurlu olması gerekir.
• Manevî zarar ile boşanma sebebi arasında doğrudan bir bağlantı olmalıdır.
Manevî Tazminata Örnek Durumlar:
• Eşin fiziksel veya psikolojik şiddete maruz kalması.
• Aldatma (zina) nedeniyle eşin onurunun ve güveninin sarsılması.
• Hakaret, tehdit, küçük düşürme gibi eylemler nedeniyle eşin kişilik haklarının zedelenmesi.
• Eşin toplum içinde küçük düşürülmesi veya itibarının zedelenmesi.
• Aile içi şiddet veya psikolojik baskı nedeniyle ruhsal çöküntü yaşanması.
Manevî tazminatın amacı, kişinin yaşadığı psikolojik zararın bir nebze de olsa giderilmesini sağlamaktır.
Manevî Tazminat Miktarı Nasıl Belirlenir?
Mahkeme, manevî tazminat miktarını belirlerken şu faktörleri göz önünde bulundurur:
• Olayın ağırlığı ve eşin manevi olarak ne kadar zarar gördüğü.
• Tarafların sosyal ve ekonomik durumları.
• Tazminatın, zarar gören eşin ruhsal durumuna etkisi.
• Eşin toplum içindeki itibarı ve manevi zararın boyutu.
Manevî tazminatın amacı, cezalandırıcı bir etki yaratmaktan ziyade, mağdur eşin manevi zararını bir nebze olsun hafifletmektir.
3. Maddî ve Manevî Tazminatın Ödenme Şekli
• Tazminat genellikle tek seferde toplu olarak ödenir.
• Taraflar anlaşırsa veya mahkeme uygun görürse, tazminat taksitler hâlinde de ödenebilir.
• Tazminatın ödenmesi için mahkemenin verdiği kararın kesinleşmesi gerekir.
• Tazminat ödenmezse, icra yoluyla tahsil edilebilir.
4. Maddî ve Manevî Tazminat Davası Açma Süreci
1. Boşanma davası açıldığında veya boşanma kesinleştikten sonra maddî ve/veya manevî tazminat talep edilebilir.
2. Dava dilekçesinde, tazminatın gerekçesi ve ispatı için deliller sunulmalıdır.
3. Mahkeme, tarafları dinleyerek, delilleri değerlendirir.
4. Mahkeme, kusur durumunu, ekonomik kayıpları ve manevi zararları dikkate alarak tazminat miktarına karar verir.
5. Mahkemenin verdiği tazminat kararı kesinleştikten sonra, karşı taraf ödemeyi yapmazsa icra takibi başlatılabilir.
5. Sonuç
Türk Medeni Kanunu’nun 174. maddesi, boşanma sürecinde ekonomik olarak mağdur olan veya kişilik hakları ihlal edilen eşin tazminat talep etmesine olanak tanımaktadır.
• Maddî tazminat, ekonomik olarak zarar gören eşin maddî kaybını telafi etmeye yöneliktir.
• Manevî tazminat, boşanma nedeniyle psikolojik zarara uğrayan eşin mağduriyetini gidermek için ödenir.
Boşanma sürecinde hak kaybına uğramamak ve tazminat davasını doğru yönetmek için profesyonel bir avukattan destek almak büyük önem taşımaktadır.
Maddî ve manevî tazminat talepleriniz hakkında detaylı bilgi almak ve hukuki süreci en iyi şekilde yönetmek için bizimle iletişime geçebilirsiniz.